Park Krajobrazowy Dolina Dolnej Odry, utworzony 1 kwietnia 1993 roku, stanowi unikalny obszar chroniony, który obejmuje region Międzyodrza. Jego lokalizacja rozciąga się pomiędzy dwoma głównymi ramionami Odry: Odrą Wschodnią oraz Odrą Zachodnią, a park rozciąga się od północnej części Widuchowej aż do Kanału Leśnego na południu oraz zachodzie Szczecina.
Całkowita powierzchnia parku wynosi 6009 hektarów, co czyni go jednym z bardziej rozległych parków krajobrazowych w Polsce. Dodatkowo, park otacza obszar otuliny o powierzchni 1140 hektarów, co zwiększa zakres ochrony otaczających ekosystemów. Co więcej, park tworzy z niemieckim Nationalpark Unteres Odertal międzynarodowy projekt o nazwie Międzynarodowy Park Dolina Dolnej Odry, podkreślając tym samym transgraniczny charakter działań ochronnych.
Administracyjnie, Park Krajobrazowy Dolina Dolnej Odry zlokalizowany jest na terenach gmin Kołbaskowo, Gryfino oraz Widuchowa, co przyczynia się do jego znaczenia zarówno na poziomie lokalnym, jak i regionalnym. Oprócz tego, park jest częścią Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Zachodniopomorskiego, którego siedziba znajduje się w Szczecinie przy ul. Kopalnianej 2.
Obszar Parku Krajobrazowego Dolina Dolnej Odry jest niezwykle cenny pod względem przyrodniczym, gdyż cały teren pokrywają fragmenty sieci Natura 2000. Można tu znaleźć zarówno obszar specjalnej ochrony ptaków „Dolina Dolnej Odry” (PLB32003), jak i specjalny obszar ochrony siedlisk „Dolna Odra” (PLH320037). Dzięki temu park odgrywa kluczową rolę w zachowaniu bioróżnorodności tego regionu.
Charakterystyka
Park Krajobrazowy Dolina Dolnej Odry to niezwykle cenny obszar przyrodniczy, wyróżniający się unikalnym ekosystemem. Obejmuje on fluwiogeniczne torfowiska oraz mokradła, które przeplatają się z siecią kanałów i starorzeczy. Flora i fauna tego regionu są niespotykane w dolinach innych wielkich europejskich rzek. Wśród roślinności wyróżnić można takie gatunki jak grzybieńczyk wodny, salwinia pływająca oraz starzec bagienny.
Okolo 4% powierzchni parku zajmują lasy olsowe, a łęgi wierzbowe dominują głównie na brzegach rzek oraz kanałów. W regionie Międzyodrza rozprzestrzeniają się ekspansywne zarośla, przede wszystkim łozowe i wiklinowe, z typowymi dla nich gatunkami takimi jak wierzbę szarą, wierzbę trójpręcikową oraz wiciową. Również turzycowiska, mannowiska i trzcinowiska zajmują rozległe przestrzenie, a w mniejszym zakresie występuje szuwar pałkowy.
W parku dominują ptaki, które stanowią najważniejszą grupę zwierząt, pełniąc rolę kluczowego przystanku na ich migracyjnej trasie. Spotkać tu można liczne gatunki ptaków wodno-błotnych, takie jak gęsi i żurawie. Wśród lęgowych gatunków zagrożonych wyginięciem, zarówno w Europie, jak i na świecie, można dostrzec bielika, rybołowa, kanię czarną, kanię rudą, a także błotniaka zbożowego i łąkowego, sowę błotną, wodniczkę oraz wodnika.
W Dolinie Dolnej Odry występują dwa największe chronione ssaki: bóbr oraz wydra. Wśród drapieżników, do których należy najliczniejsza grupa łasicowatych, spotkać można wydrę europejską, kunę leśną, kunę domową, łasicę, tchórza i gronostaja. Psowate, takie jak lis i jenot, występują tutaj w mniejszej liczbie. Z parzystokopytnych ssaków można spotkać dzika oraz sarnę.
Wody tego obszaru są wspaniałym środowiskiem dla ryb, dzięki bogatej różnorodności kanałów, które oferują szeroki wachlarz siedlisk. Do najliczniej występujących ryb należy leszcz, krąp, płoć, szczupak czy węgorz. Dodatkowo, można także spotkać mniej popularne gatunki takie jak kiełbia, piskorza, kozę, sumika karłowatego, minoga rzecznego oraz miętusa.
Również gatunki płazów i gadów są dobrze reprezentowane w tej przyrodniczej przestrzeni. Wysokie zbocza Doliny Dolnej Odry, które w okolicach Szczecina i Widuchowej wznoszą się do 70 m n.p.m., oferują zjawiskowy widok na malownicze wyspy Międzyodrza.
Rezerwaty przyrody
W obrębie Parku Krajobrazowego Dolina Dolnej Odry znajdują się dwa znaczące rezerwaty przyrody, które warto poznać.
Pierwszy z nich to Kurowskie Błota, usytuowany na wyspie Wielkie Bagno Kurowskie, o powierzchni wynoszącej 98,44 ha. Ten rezerwat słynie z terenów lęgowych takich ptaków jak kormorany i czaple siwe. Można tu również spotkać różne gatunki chronionych ptaków drapieżnych, w tym myszołowy oraz bieliki.
Drugim rezerwatem jest Kanał Kwiatowy, który leży po północnej stronie autostrady A6, w odległości około 200 metrów na wschód od mostu A6 nad Odrą Zachodnią. Zajmuje powierzchnię 3 ha i wyróżnia się unikalną roślinnością wodną oraz bagienną, w tym rzadkimi gatunkami takimi jak salwinia pływająca oraz grzybieńczyk wodny.
W bezpośrednim sąsiedztwie Parku znajduje się też rezerwat Wzgórze Widokowe nad Międzyodrzem. Usytuowany jest po południowej stronie autostrady A6, około 200 metrów na zachód od mostu A6 nad Odrą Zachodnią, na kulminacji Wału Stobniańskiego, zajmujący powierzchnię 4,2 ha. Oferuje on przepiękne widoki na tereny Międzyodrza oraz Wzgórz Bukowych, z malowniczą Puszczą Bukową w tle.
Historia
Obszar Parku Krajobrazowego Dolina Dolnej Odry, ze względu na swoje podmokłe uwarunkowania, nigdy nie stał się w pełni zaludniony przez ludzi. Sieć starorzeczy, kanałów, rowów i rozlewisk, których łączna długość przekracza 200 km, odgrywa kluczową rolę w kształtowaniu krajobrazu tego regionu.
W przeszłości część tych cieków wodnych była wykorzystywana do melioracji terenów, które w ostatnich latach zaczęły poddawać się procesom naturalizacji. W okresie międzywojennym zainwestowano duże środki w rozwój rolnictwa na obszarze Międzyodrza, jednak efekty tych działań były dalekie od oczekiwań. Po 1945 roku znacznie ograniczono działalność rolniczą oraz przestano konserwować istniejące urządzenia hydrotechniczne.
Pograniczny charakter tego regionu stworzył dodatkowe trudności w poruszaniu się po nim, co pozwoliło przyrodzie na stopniowy powrót do stanu sprzed interwencji hydrologicznych. Dziś teren ten jest w naturalny sposób zalewany, co sprzyja rozwojowi turzycowisk, szuwarów, a także zarośli łozy. Można tu także spotkać różnorodne kompleksy łęgu, w tym łęg wierzbowo-topolowy oraz łęg solowy.
Na obszarze tym do dziś zachowało się wiele zabytkowych budowli hydrotechnicznych, które niegdyś służyły do regulacji poziomu wody w Międzyodrzu, a ich celem było nie tylko utrzymanie pastwisk, ale także ochrona przed powodziami. Obecnie rozważana jest koncepcja przekształcenia Parku Krajobrazowego w Park Narodowy, który obejmowałby tereny istniejącego parku z jednoczesnym zachowaniem żeglowności Odry w jego otoczeniu.
Pozostałe obiekty w kategorii "Inne obiekty":
Energetyk Gryfino | Parafia Niepokalanego Serca Najświętszej Maryi Panny w Gryfinie | Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w GryfinieOceń: Park Krajobrazowy Dolina Dolnej Odry