Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Gryfinie


Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny, znajdujący się w Gryfino, to rzymskokatolicki kościół parafialny, który odgrywa istotną rolę w życiu duchowym lokalnej społeczności. Zlokalizowany w województwie zachodniopomorskim, stanowi część dekanatu Gryfino w ramach archidiecezji szczecińsko-kamieńskiej.

Jego adres to ulica Kościelna, co podkreśla znaczenie tego miejsca zarówno dla wiernych, jak i dla historii regionu.

Historia

W 1278 roku, według oceny historyka sztuki Wojciecha Łopucha pochodzącej z Szczecina, rozpoczęto budowę kościoła. Właśnie w tym roku książę Barnim I przekazał patronat nad świątynią Mariackiemu w Szczecinie. Interesującym jest fakt, że Zygmunt Świechowski, badacz z lat pięćdziesiątych XX wieku, nawiązując do tej daty, podkreślał, że oznaczała ona finalizację budowy całej konstrukcji. W trwającej od 1300 roku budowie, Wojciech Łopuch wiąże ufundowanie ołtarza z zakończeniem projektu wschodniej części kościoła, czyli prezbiterium oraz transeptu, które zostały zrealizowane z ciosów kamiennych, przy zastosowaniu cegły w detalach architektonicznych.

Drugi etap konstrukcji mógł zakończyć się w 1325 roku, kiedy to książę Otton I ufundował drugi ołtarz. W tym czasie z cegły zbudowano korpus bazylikowy, który miał trzy nawy oraz jedno przęsło, a dolna część wieży została wykonana z kamienia. Istnienie układu bazylikowego z obniżonymi nawami bocznymi jest potwierdzone przez okna, które nadal widoczne są w górnej części elewacji nawy głównej, znajdujące się na strychu w obecnej świątyni.

W XV wieku, w czasie późnego gotyku, zakończono trzeci etap budowy. Wtedy to nawy boczne zostały podwyższone do wysokości nawy głównej, co wpłynęło na zmianę układu na halowy. Tego samego okresu założono również sklepienia gwiaździste, zastępując wcześniejszy drewniany strop.

W XVI wieku świątynia przeszła w ręce protestantów. W czasach nowożytnych architektura kościoła nie uległa znaczącym zmianom. Jednakże istotna restauracja miała miejsce w latach 1861-1863, prowadzona przez architekta Buchterkircha, znanego z kontrowersyjnych prób regotyzacji pomorskich świątyń. W 1938 roku zmieniono średniowieczny stożek wieży na neobarokowy hełm, który nie współgrał z gotycką architekturą. Po 1945 roku kościół ponownie zyskał status świątyni katolickiej.

Wyposażenie

Ambona – to jeden z najważniejszych elementów w wyposażeniu tego kościoła. Stworzona została z wapienia w 1605 roku, reprezentując styl renesansowy. Jej budowa wyróżnia się kamienną bramką, na której widnieją dwa amorki oraz rzeźba przedstawiająca Chrystusa jako Dobrego Pasterza. Drzwiczki bramki są oryginalne i bogato dekorowane techniką intarsji. Schody prowadzące do ambony są otoczone kamienną balustradą, na której znajdują się płaskorzeźby ilustrujące sceny ze Starego Testamentu, takie jak Wygnanie z Raju, Grzech Pierworodny czy Ofiara Abrahama.

Natomiast na koszu ambony umieszczono.

  • cztery sceny z Nowego Testamentu – Zwiastowanie,
  • Boże Narodzenie,
  • Pokłon Trzech Króli
  • Chrzest w Jordanie.

Tekst na ambonie składa się z dwóch napisów: pierwszy brzmi „Do objawienia i do świadectwa! Jeśli nie będą mówić zgodnie z tym hasłem, to nie ma dla nich jutrzenki”, zaś drugi mówi „Mają Mojżesza i Proroków, niechże ich słuchają. Jeśli Mojżesza i Proroków nie słuchają, to choćby kto z umarłych powstał, to nie uwierzą”. Nad korpusem ambony widnieje zawieszony baldachim, który jest bogato zdobiony i zwieńczony figurą archanioła. Dolna część baldachimu mieści pięć figur kobiet, które prawdopodobnie personifikują cnoty chrześcijańskie. U jego podstawy znajduje się sześcioramienna gwiazda oraz napis „Słowo Boga naszego trwa na wieki”. Choć autorstwo ambony nie jest dokładnie ustalone, przypisuje się ją artystom związanym z Claus Midowem. W latach 2003-2004 ambona przeszła renowację, a jej powierzchnia została pokryta polichromią.

Ołtarz główny w kościele jest również istotnym elementem jego wnętrza. Do połowy XIX wieku w tej świątyni można było zobaczyć renesansowy ołtarz główny, który został namalowany w 1580 roku przez znanego nadwornego malarza książęcego Dawida Redtela. Obecnie obrazy pochodzące z tego ołtarza są przechowywane w Muzeum Narodowym w Szczecinie. Nowy ołtarz główny, znajdujący się dzisiaj w kościele, datuje się na czas remontu przeprowadzonego między 1861 a 1863 rokiem i jest w stylu neogotyckim. W jego centralnej części znajduje się obraz autorstwa Stanisława Batowskiego, przedstawiający polskie stany – duchownego, szlachcica, chłopa i robotnika – składających hołd Matce Bożej Królowej Świata. Obraz ten pierwotnie znajdował się w kościele w Kałuszu, który leżał na Kresach Wschodnich, a po wojnie trafił do Gryfina wraz z repatriantami.

Po obu stronach prezbiterium można zauważyć stalle, które zachowały się z XVI wieku. Stworzone z drewna dębowego, są zdobione snycerką przedstawiającą męskie, brodate głowy.

Dodatkowo, organy kościelne zostały wybudowane przez firmę Barnima Grüneberga w 1861 roku. Te instrumenty muzyczne posiadają 30 głosów, dwa manuały oraz pedał, co czyni je wyjątkowym elementem sakralnego wyposażenia tego kościoła.

Przypisy

  1. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo zachodniopomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30.09.2024 r. [dostęp 23.02.2013 r.]
  2. Kościół p.w. Narodzenia NMP, dawniej św. Mikołaja. Urząd Miejski w Gryfinie. [dostęp 23.02.2013 r.]
  3. a b c d e MarianM. Anklewicz MarianM., Gryfino miejski szlak historyczny, Gmina Gryfino, 2008 r. ISBN 978-83-924384-9-6.

Oceń: Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Gryfinie

Średnia ocena:4.92 Liczba ocen:14